ไข้สูง คือ ภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงกว่าปกติคือ สูงกว่า 37.5 องศาเซลเซียส การที่ร่างกายมีอุณหภูมิที่สูงขึ้นกว่าปกติเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกาย การอยู่ในที่ที่อากาศร้อน อยู่กลางแดดหรืออยู่ในที่ที่มีการระบายของอากาศไม่ดี หลังจากการฉีดวัคซีน จากการรับประทานอาหาร เช่น ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อาหารร้อน จากอาการแพ้ หรือจากโรคต่าง ๆ รวมถึงจากการติดเชื้อ เช่นติดเชื้อไวรัสหรือเชื้อแบคทีเรีย เป็นต้น
อาการที่แสดงว่าร่างกายมีอุณหภูมิสูงกว่าปกติ หรือ ไข้สูง คือหน้าแดง ผิวแห้งและร้อนขึ้น ปัสสาวะมีปริมาณลดลงหรือมีสีเข้มขึ้น ไม่อยากอาหาร มีอาการท้องผูกหรือท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ถ้ามีอาการดังกล่าวควรวัดอุณหภูมิร่างกายเพื่อตรวจสอบว่ามีไข้หรือไม่
โดยการตรวจสอบอุณหภูมิร่างกายหรือการวัดไข้ สามารถทำได้หลากหลายช่องทาง ทั้งการวัดอุณหภูมิทางปาก ทางรักแร้ ทางหน้าผาก ทางรูหูหรือทางรูทวาร โดยสามารถเลือกใช้ที่วัดอุณหภูมิที่มีหลากหลายชนิด ทั้งที่วัดไข้แบบปรอท ที่วัดไข้แบบดิจิทัล (digital thermometer) หรือแม้กระทั่งที่วัดไข้แบบยิงหน้าผาก (Infrared thermometer) ซึ่งทุกชนิดมีความแม่นยำในการวัดไข้ถ้าใช้อย่างถูกวิธี
สิ่งที่ควรระวังเมื่อมีไข้ คือ ภาวะชักจาก ไข้สูง (อุณหภูมิร่างกายมากกว่า 39 องศาเซลเซียส) ซึ่งพบมากในเด็กเล็ก อายุ 6 เดือน ถึง 6 ปี โดยปกติจะหายได้เองใน 3-15 นาที แต่หากมีอาการชักติดต่อกันนานมากกว่า 30 นาที อาจทำให้สมองขาดออกซิเจนจนเกิดอันตรายร้ายแรงได้
นอกจากนี้ควรรีบพบแพทย์ทันที หากมีไข้พร้อมกับอาการ ดังนี้
-
ปวดศีรษะรุนแรง ร่วมกับอาการคลื่นไส้อาเจียน
-
มีอาการคอแข็ง แขนขาอ่อนอ่อนแรง
-
มีอาการสับสน ตาพร่ามัว กระวนกระวาย
-
หายในแน่นติดขัด
-
มีผื่นขึ้นตามลำตัว
-
ปัสสาวะผิดปกติ เช่นปัสสาวะมีเลือดปน ปัสสาวะมีสีขาวขุ่น ปวดบิดเกร็งขณะปัสสาวะ หรือปัสสาวะแสบขัด
-
มีไข้ติดต่อกันเกิน 3 วันหลังทานยาลดไข้
การปฏิบัติตัวเมื่อมีไข้
-
เช็ดตัวด้วยผ้าชุบน้ำเพื่อลดอุณหภูมิร่างกาย
-
ใส่เสื้อผ้าที่ระบายอุณหภูมิได้ดี เช่นผ้าฝ้ายบาง ๆ
-
ไม่ห่มผ้าหนา ๆ เพื่อทำให้ร่างกายสามารถระบายความร้อนได้
-
พักผ่อนให้เพียงพอในที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่เปิดพัดลมหรือเครื่องปรับอากาศให้โดยตัว
-
ป้องกันอาการขาดน้ำด้วยการดื่มน้ำให้เพียงพอ
-
ทานยาลดไข้เช่นพาราเซตามอล โดยสามารถรับประทานยาเมื่อมีไข้ทุก 4-6 ชั่วโมง
การใช้แผ่นเจลลดไข้แปะตามบริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณที่มีความร้อนสูง เช่น หน้าผาก ข้อพับ สามารถช่วยลดอุณภูมิร่างกายได้ โดยแผ่นเจลจะทำหน้าที่ช่วยดูดซับความร้อน ใช้ร่วมกันกับการเช็ดตัว จะช่วยเสริมประสิทธิาพในการลดไข้ และช่วยลดความถี่ในการเช็ดตัว
ซึ่งแผ่นเจลลดไข้ในท้องตลอดมีหลากหลายชนิด ทั้งความแตกต่างในด้านขนาดของแผ่นเจล รวมถึงส่วนประกอบอื่น ๆ ที่เพิ่มเข้ามา เช่น เมนทอล โดยสามารถเลือกใช้ให้ตรงกับความต้องการของผู้ป่วยที่มีไข้ เช่น เลือกเจลลดไข้ขนาดเล็ก สำหรับเด็กเล็กที่มีขนาดที่พอเหมาะ ลดโอกาสในการเกิดอาการแพ้จากการใช้แผ่นเจลลดไข้ เป็นต้น
หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่องใยอาหาร หรือสุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ
- Fever (2019) Fever | Johns Hopkins Medicine. Available at: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/fever (Accessed: January 20, 2023).
- ภาวะไข้ในเด็ก (2022) รามา แชนแนล. Available at: https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/infographic/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81/ (Accessed: December 9, 2022)
- (no date) Siriraj E-Public Library. Available at: https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=880 (Accessed: December 9, 2022).