ส่งฟรี! ที่เซเว่นอีเลฟเว่นทุกสาขา
ค้นหาสาขา
“ อาการคันคอวิธีแก้ ” หนึ่งในคำถามยอดฮิตที่หลายคนมักมีการค้นหาเมื่อเผชิญกับอาการระคายคอจากสาเหตุต่าง ๆ โดยเฉพาะในช่วงที่มีอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย หรือ โรคหน้าฝนที่มักจะเกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจโดยตรง
ซึ่งถึงแม้อาการดังกล่าว อาจจะดูเหมือนไม่รุนแรง และรักษาให้ดีขึ้นได้ แต่ทั้งนี้ การเลือกใช้ยาบรรเทาอาการ ก็ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม
ในบทความนี้ ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส จึงได้รวบรวมข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับ อาการคันคอ เกิดจากอะไร ควรใช้ยาอมแบบไหน ให้อาการดีขึ้น มาฝากกัน
ทำความรู้จักกับ “อาการคันคอ”
อาการคันคอ (Itchy throat) คือ อาการที่ผู้ป่วยมีความรู้สึกระคายเคืองบริเวณลำคอ จนเกิดอาการอยากไอ หรือกลืนน้ำลายอยู่บ่อย ๆ โดยบางรายอาจเป็นเพียงการระคายเคืองคอเล็กน้อยที่สามารถหายได้เอง หรือ บางรายอาจถึงขั้นติดเชื้อรุนแรงที่อาจทำให้เกิดอาการคันคอไอแบบเรื้อรังได้ หากไม่รักษาอย่างถูกต้อง
สาเหตุของอาการคันคอ เกิดจากอะไร ?
การเข้าใจสาเหตุของ อาการคันคอ ถือเป็นสิ่งสำคัญ เพราะแม้จะเป็นอาการเล็กน้อย แต่หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ดูแลอย่างเหมาะสม อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนหรือโรคที่รุนแรงขึ้นได้ โดยทั่วไปแล้ว อาการคันคอสามารถจำแนกออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ดังนี้
1. อาการคันคอ ที่เกิดจากการติดเชื้อ
หนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด โดยมักเกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ซึ่งสามารถทำให้เกิดอาการคันคอในช่วงแรก และพัฒนาเป็นอาการอื่นร่วมด้วย เช่น ไอ เจ็บคอ มีเสมหะ หรือมีไข้
- ไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ เกิดจากเชื้อไวรัสในทางเดินหายใจส่วนบน อาการเริ่มจากคันคอ ตามด้วยน้ำมูกไหล ไอ เสมหะ ปวดเมื่อยตามตัว
- ไข้หวัดลงคอ (Pharyngitis) เป็นการอักเสบของคอหอยจากไวรัสหรือแบคทีเรีย อาการเด่นคือคันคอ เจ็บคอ กลืนลำบาก
- ทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) มักเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย เช่น สเตรปโตคอคคัส มีอาการคันคอ เจ็บคอ ไข้สูง อาจมีจุดหนองบริเวณต่อมทอนซิล
- โรคติดเชื้อไวรัสอื่น ๆ เช่น โมโนนิวคลีโอซิส (Mononucleosis) หรือหัด (Measles) ซึ่งอาจมีอาการคันคอเป็นอาการร่วมในระยะเริ่มต้น
2. อาการคันคอ ที่เกิดจากการแพ้ หรือ เป็นภูมิแพ้
ผู้ที่มีภาวะภูมิแพ้มักไวต่อสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ เช่น ฝุ่น ละอองเกสร หรืออาหารบางชนิด ซึ่งอาจกระตุ้นให้เกิดอาการคันคอได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีอาการติดเชื้อร่วมด้วย
- โรคภูมิแพ้อากาศ (Allergic Rhinitis) เป็นการตอบสนองของร่างกายต่อสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ฝุ่น ควัน ละอองเกสร มักมีอาการจาม ไอ มีเสมหะ คันคอ ไม่มีไข้ น้ำมูกไหล และคัดจมูกร่วมด้วย
- อาหารบางชนิด โดยในบางราย เมื่อรับประทานอาหารที่แพ้ อาจเกิดอาการคันคอ คอหอยบวม หรือระคายคอทันที
3. อาการคันคอ จากการระคายเคืองทั่วไป
ไม่เกี่ยวกับการติดเชื้อหรือภูมิแพ้โดยตรง แต่อาจเกิดจากพฤติกรรมหรือสิ่งแวดล้อมที่กระตุ้นให้ลำคอระคายเคือง เช่น
- เกิดจากอากาศแห้ง โดยเฉพาะในห้องปรับอากาศ หรือฤดูหนาวที่มีความชื้นต่ำ ทำให้รู้สึกไอแห้งคันคอ หรือ ไอคันคอ มีเสมหะ ไม่มีไข้
- การใช้เสียงมากเกินไป เช่น การตะโกน การร้องเพลง หรือการพูดเป็นเวลานาน ๆ อาจทำให้ลำคอเกิดการระคายเคืองและแห้งได้
- กรดไหลย้อน ภาวะที่กรดจากกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นมาในหลอดอาหาร ทำให้รู้สึกแสบคอ คันคอ โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารหรือขณะนอนราบ
ดังนั้น การแยกแยะสาเหตุของ อาการคันคอ จึงถือเป็นสิ่งสำคัญ ที่จะช่วยให้เราสามารถเลือก วิธีแก้ อย่างถูกต้อง เพื่อทำการรักษา หรือบรรเทาอาการได้อย่างตรงจุด
อาการคันคอ มีวิธีแก้ไขอย่างไรบ้าง?
เมื่อมี อาการคันคอ หลายคนมักจะนึกถึงยาอมแก้เจ็บคอ ยาแก้ไอ หรือยาสมุนไพรแก้ไอต่าง ๆ ซึ่งสามารถนำมาใช้ได้กับอาการ ดังนี้
1. ยาอมแก้เจ็บคอ หรือ อาการคันคอ วิธีแก้
กลุ่มยาประเภทนี้ ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นในลำคอ และบรรเทาอาการระคายเคืองได้โดยตรง อย่างไรก็ตาม ยาอมกลุ่มนี้อาจจะไม่ได้มีฤทธิ์ละลายเสมหะโดยตรง แต่จะช่วยบรรเทาอาการระคายเคืองและทำให้รู้สึกสบายคอ เช่น
- ยาอมที่มีส่วนผสมของเมนทอล ยูคาลิปตัส หรือเปปเปอร์มินต์ สารเหล่านี้ให้ความรู้สึกเย็น ช่วยลดอาการระคายเคืองและทำให้รู้สึกโล่งคอ เหมาะสำหรับอาการคันคอที่เกิดจากการระคายเคืองทั่วไป เช่น อากาศแห้ง หรือ ควันจากบุหรี่
- ยาอมที่มีส่วนผสมของยาฆ่าเชื้อ เช่น Amylmetacresol, Dichlorobenzyl Alcohol โดยเหมาะสำหรับอาการคันคอที่สงสัยว่าเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสในระยะเริ่มต้น อย่างไรก็ตาม ควรใช้ด้วยความระมัดระวังและปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้
2. ยาอมแก้ไอ (กรณีมีอาการไอร่วมด้วย)
หากอาการคันคอมาพร้อมกับอาการไอ การเลือกยาอมแก้ไอที่เหมาะสมกับลักษณะอาการไอก็เป็นสิ่งสำคัญ
- ยาอมแบบขับเสมหะ ยาอมที่มีส่วนผสมของตัวยาละลายเสมหะ เช่น Guaifenesin, Bromhexine และ Ambroxol ซึ่งเหมาะสำหรับอาการไอมีเสมหะ โดยจะช่วยให้เสมหะอ่อนตัวลงและขับออกได้ง่ายขึ้น
- ยาอมแก้ไอผสมสมุนไพร เช่น น้ำผึ้งผสมมะนาว น้ำเชื่อมมะขามป้อม หรือ ตำรับยาอมแก้ไอสมุนไพรต่าง ๆ ที่ช่วยให้ชุ่มคอและลดอาการไอ ใช้ได้ทั้งแบบมีเสมหะและไม่มีเสมหะ
3. ยาอมสมุนไพร (ทางเลือกจากธรรมชาติ)
สมุนไพรแก้ไอ หลายชนิด มีคุณสมบัติช่วยบรรเทาอาการคันคอและเจ็บคอ ซึ่งบางชนิดก็มีในรูปแบบยาอม หรือสามารถนำมาใช้ร่วมกันได้
- ฟ้าทะลายโจร มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและต้านเชื้อไวรัส เหมาะสำหรับอาการคันคอและเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อหวัดในระยะเริ่มต้น มักพบในรูปแบบยาอม หรือยาเม็ด
- มะนาวและน้ำผึ้ง น้ำผึ้งมีฤทธิ์ลดการอักเสบและช่วยเคลือบเยื่อบุลำคอให้ชุ่มชื้น ส่วนมะนาวมีวิตามินซีสูงและช่วยเพิ่มความสดชื่น การผสมน้ำอุ่นกับน้ำผึ้งและมะนาวเป็นวิธีที่นิยมใช้บรรเทาอาการคันคอและเจ็บคอ พบได้ทั้งแบบยาเม็ด และแบบน้ำ
- ชะเอมเทศ มีคุณสมบัติช่วยให้ชุ่มคอและลดอาการระคายเคือง สามารถพบได้ในยาอมหรือชาสมุนไพรหลายชนิด
ข้อควรจำในการเลือกใช้ยาอม อาการคันคอ วิธีแก้
- อาการคันคอจากการระคายเคือง เช่น อากาศแห้ง ควันบุหรี่ การใช้เสียงมากเกินไป ควรเน้นยาอมที่ให้ความชุ่มชื้น หรือมีส่วนผสมของเมนทอล ยูคาลิปตัส หรือสมุนไพรที่ช่วยให้ชุ่มคอ
- อาการคันคอจากการติดเชื้อ หากสงสัยว่าเกิดจากการติดเชื้อหวัด ควรเลือกยาอมที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ หรือพิจารณาใช้ฟ้าทะลายโจรในระยะเริ่มต้น แต่หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีไข้สูง ควรพบแพทย์
- อาการคันคอจากภูมิแพ้ ควรหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ และอาจพิจารณาใช้ยาแก้แพ้ร่วมด้วย (ตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร
ทั้งนี้คำแนะนำก่อนใช้ยาใด ๆ ควรปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์เสมอ เพื่อให้มั่นใจว่ายาที่เลือกใช้นั้นเหมาะสมกับอาการและไม่มีข้อห้ามใช้สำหรับผู้ป่วย
อาการคันคอแบบไหน ควรรีบพบแพทย์
แม้ว่าอาการคันคอส่วนใหญ่จะไม่รุนแรงและสามารถบรรเทาได้ด้วยตัวเอง แต่ในบางกรณี อาการคันคออาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงกว่าได้ โดยหากผู้ป่วยมีอาการคันคอร่วมกับอาการเหล่านี้ ควรไปพบแพทย์ทันที
- มีไข้สูง โดยเฉพาะไข้ที่สูงเกิน 38 องศาเซลเซียส และไม่ลดลงหลังจากดูแลตัวเองเบื้องต้น
- เจ็บคอมาก กลืนลำบาก หรือกลืนเจ็บ จนไม่สามารถดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารได้ตามปกติ
- เสียงแหบ หรือเสียงเปลี่ยนไปมาก และไม่ดีขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์
- มีก้อนที่คอ หรือต่อมน้ำเหลืองโตและเจ็บ โดยเฉพาะที่บริเวณคอหรือใต้ขากรรไกร
- มีผื่นขึ้นตามร่างกาย โดยเฉพาะผื่นที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
- หายใจลำบาก หรือมีเสียงดังผิดปกติขณะหายใจ บ่งบอกถึงภาวะทางเดินหายใจส่วนบนตีบตัน
- มีหนอง หรือจุดขาว ๆ ที่คอ หรือทอนซิล อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อแบคทีเรียที่รุนแรง
- อาการคันคอไม่ดีขึ้น หรือแย่ลง แม้จะดูแลตัวเองและใช้ยาบรรเทาอาการแล้วเป็นเวลา 1 สัปดาห์
- มีเลือดออกปนกับเสมหะ หรือขณะไอ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
- ปวดหูร่วมด้วย อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อที่ลุกลามไปยังหูชั้นกลาง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ควรสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด และรีบปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติ เพื่อการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง
การใช้สิทธิบัตรทองขอรับยา อาการคันคอวิธีแก้ ไขอาการให้ดีขึ้น
สำหรับผู้ที่มีอาการคันคอจาก การติดเชื้อ การแพ้ หรือ ระคายเคืองคอทั่วไป สามารถใช้สิทธิบัตรทองเพื่อรับบริการที่ร้านยาที่เข้าร่วม “โครงการร้านยาคุณภาพของฉัน ให้บริการดูแลอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 อาการ” ได้ ซึ่งจะมีเภสัชกรคอยให้คำปรึกษา และจ่ายยาที่จำเป็นโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
ผู้ที่ต้องการใช้สิทธิบัตรทองสำหรับรักษาอาการคันที่ร้านยา สามารถตรวจสอบรายชื่อร้านยาใกล้บ้านได้ผ่านแอปพลิเคชัน หรือเว็บไซต์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) [เช็กรายชื่อร้านยาได้ที่นี่] โดยร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้เข้าร่วมโครงการสิทธิบัตรทอง พร้อมให้บริการ Delivery จัดส่งยาและสินค้าสุขภาพถึงบ้าน ผ่านแอปพลิเคชัน ALL PharmaSee
ใช้บริการ Delivery คลิกเลย!
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ ” อาการคันคอวิธีแก้ “
Q: เด็กเล็ก มีอาการคันคอ สามารถให้รับประทานยาอมได้ไหม?
A: สำหรับเด็กเล็ก ควรหลีกเลี่ยงยาอมเม็ดแข็ง เพราะอาจเสี่ยงต่อการสำลักได้ ดังนั้น ควรใช้ยาน้ำหรือสเปรย์พ่นคอที่ปลอดภัยสำหรับเด็กแทน
Q: ยาอม สามารถทำให้เกิดอาการแพ้ได้หรือไม่?
A: ยาอม สามารถทำให้เกิดอาการแพ้ได้ เหมือนกับตัวยาประเภทอื่น ๆ โดยหากพบอาการผิดปกติ เช่น มีผื่นคัน คลื่นไส้ อาเจียน และท้องเสีย ฯลฯ ควรหยุดใช้ยา และปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทันที
Q: ยาอม สามารถใช้ติดต่อกันทุกวันได้หรือไม่?
A: หากเป็นยาอมทั่วไปที่ไม่มีส่วนผสมของยากดประสาท เช่น เมนทอล สามารถใช้ได้วันละไม่เกิน 6-8 เม็ด และควรหยุดทันทีเมื่ออาการดีขึ้น
Q: คันคอแต่ไม่เจ็บคอ ควรทำอย่างไร?
A: อาจเกิดจากภูมิแพ้หรือระคายเคือง ควรดื่มน้ำมาก ๆ พักเสียง และใช้ยาอมชุ่มคอ หรือยาแก้แพ้หากจำเป็น
สรุป: อาการคันคอ ควรใช้ยาอมแบบไหน พร้อมวิธีแก้ไขให้ดีขึ้น
อาการคันคอ วิธีแก้ที่ได้ผลนั้น ขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์สาเหตุอย่างถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็น การเกิดจากการระคายเคืองทั่วไป ภูมิแพ้ หรือการติดเชื้อต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่งแต่ละในกรณีล้วนมีแนวทางการดูแล และเลือกใช้ยาบรรเทาอาการที่แตกต่างกัน
ดังนั้น การใช้ยาอม ยาแก้ไอ หรือสมุนไพรให้ตรงกับอาการ จะช่วยบรรเทาอาการให้หายดีได้เร็วยิ่งขึ้น และที่สำคัญ การดูแลสุขภาพตนเองอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน ก็เป็นปัจจัยสำคัญในการป้องกันไม่ให้อาการคันคอกลับมากวนใจอีกครั้ง
ที่มา
ไอบอกโรค จาก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
Sore Throat: Treatment, Causes, Diagnosis, Symptoms & More จาก Healthline
Throat Lozenges Mucous Membrane จาก WebMD
Sore Throat Basics | Sore Throat จาก CDC
อัปเดตและติดตามสาระสุขภาพดี ๆ จาก ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้ที่
หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่อง สุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ แล้วมาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ
บทความที่เกี่ยวข้อง
